ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการลำเลียงด้วยแรงลม

ในการลำเลียงหรือเคลื่อนย้ายวัสดุประเภทผงหรือเมล็ด ที่มีขนาดเล็กเช่น แป้ง, เกลือ, น้ำตาล, แคลเซียมคาร์บอเนต ฯลฯ ในระบบอุตสาหกรรมการผลิตทั่วไป เพื่อให้เกิดความรวดเร็วสะดวกต่อการทำงานในขั้นตอนต่าง ๆ การลำเลียงด้วยแรงลม หรือ Pneumatic conveying system เป็นสิ่งสำคัญมาก ดังนั้นเพื่อให้เกิดความเข้าใจและสามารถนำไปใช้ในโรงงานของตนเองอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุดจึงขอนำเอาความรู้ทั่วไปของ
‍ระบบการขนถ่ายวัสดุด้วยลม Pneumatic Conveying System มาฝากกัน

การทำงานพื้นฐานของระบบการขนถ่ายวัสดุด้วยลม Pneumatic Conveying System
สำหรับระบบการขนถ่ายวัสดุด้วยแรงลมหรือ ระบบการลำเลียงด้วยแรงลม คือ การขนย้ายวัสดุประเภทที่มีขนาดเล็กและเบา(ส่วนใหญ่เป็นผงและเมล็ด) ไปตามท่อที่มีความดันบวกหรือความดันลบ (Pressure orVacuum) และสามารถขนถ่ายวัสดุได้ปริมาณมาก วัสดุจะเคลื่อนที่แล้วส่งต่อไปยังปลายทางด้วยการเคลื่อนผ่านตามท่อลมที่เชื่อมต่อกับอุปกรณ์เก็บวัสดุหรืออาจเก็บด้วยไซโล  สามารถลำเลียงวัสดุต้นทางหลายแห่งไปยังปลายทางหลายแห่งได้ โดยไม่สร้างมลภาวะให้กับสภาพแวดล้อมเนื่องจากเป็นระบบปิด
‍
ด้วยรูปแบบของแรงลมที่เกิดขึ้นส่งผลให้วัสดุถูกลำเลียงตามท่อไปยังปลายทางในระหว่างการถูกขนถ่ายตัวท่อที่ใช้ลำเลียงสามารถเป็นได้ทั้งแนวตั้ง แนวดิ่ง,แนวนอน, แนวทำมุม, แนวโค้ง หรือแนวราบเอียง ขึ้นอยู่กับลักษณะของพื้นที่ติดตั้งแต่ไม่มีผลใด ๆ กับการทำงานทั้งสิ้น
‍

ประเภทของระบบ Pneumatic conveying
‍สำหรับระบบ Pneumatic conveying หรือการลำเลียงด้วยแรงลมจะถูกแบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ประกอบไปด้วย
‍

1. Dense Phase Conveying System (DENSE PHASE)

เป็นลักษณะการขนถ่ายด้วยระบบการไหลแบบหนาแน่นวัสดุจะไหลไปตามท่อ โดยมีลักษณะเป็นท่อนช่วงๆ ที่ไม่ต่อเนื่อง ระบบจะลำเลียงขนส่งวัสดุตามท่อไปยังอุปกรณ์จัดเก็บหรือส่งไปยังไซโลซึ่งแยกวัสดุก่อนเข้าสู่ประเภทของบรรจุภัณฑ์หรือการผลิต หรืออุปกรณ์จัดเก็บที่แยกออกอย่างเหมาะสมมีปริมาณอากาศน้อย ที่ความดันสูง ความเร็วจึงไม่สูงมาก

‍2. Dilute Phase Conveying System (DILUTE PHASE)
เป็นลักษณะการขนถ่ายด้วยระบบการไหลแบบบางเบาคือ จะใช้ปริมาณอากาศมากทำให้มีความเร็วในท่อสูง ที่ความดันต่ำ ทำให้ลำเลียงวัสดุในท่อไปยังปลายทางได้เร็วจะมีทั้งแบบ ระบบความดัน(Pressure)และระบบสูญญกาศ(Vacuum) โดยวัสดุนั้นจะลอยไปกับแรงลมในท่อสามารถลำเลียงวัสดุต้นทางหลายแห่งไปยังปลายทางหลายแห่งได้

ระบบความดัน (Pressure) จะมีถังเก็บวัสดุที่มีตัวจ่ายวัสดุเข้าไปในท่อลำเลียงพร้อมกับมีแหล่งจ่ายลมเป็นตัวจ่ายลมเข้าไปในท่อ ผสมกับวัสดุเพื่อส่งไปยังปลายทางหลายแห่งได้ โดยปลายทางแต่ละแห่งจะมีตัวแยกวัสดุกับอากาศ

ระบบสูญญกาศ(Vacuum) จะมีแหล่งจ่ายลมอยู่ที่ปลายทางเหมาะกับการขนถ่ายวัสดุจากหลายแหล่งไปยังปลายทางแห่งเดียวเป็นระบบที่ต้องใช้ความเร็วขนถ่ายสูงกว่าระบบความดัน (Pressure) ข้อดีคือไม่มีปํญหาในการจ่ายวัสดุเข้าไปในระบบเพราะในท่อลำเลียงมีความดันต่ำกว่าบรรยากาศ

ความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะการไหลของวัสดุในท่อความดัน และระยะทางขนถ่ายวัสดุ จะเห็นว่าระบบสูญญกาศ(Vacuum) เป็นระบบที่มีความดันต่ำ(Negative Pressure) ซึ่งทำให้ลักษณะการไหลในท่อเป็นได้แต่เบาบาง(DilutePhase) และลำเลียงวัสดุได้ระยะทางไม่ไกลนัก ส่วนในระบบความดัน(Pressure) เป็นได้ทั้งความดันต่ำและความดันสูง (Positive) ทำให้ลักษณะการไหลของวัสดุภายในท่อเป็นได้ทั้งบางเบา(DilutePhase) และแบบหนาแน่น(Dense Phase) และระยะทางขนถ่ายได้ตั้งแต่ระยะสั้นจนถึงระยะทางไกลได้


‍

‍ข้อดีของการใช้งาน Pneumatic conveying system
เหตุผลหลัก ๆ ที่บรรดาโรงงานอุตสาหกรรมจำนวนมากซึ่งมีวัสดุจำพวกผงและเมล็ดขนาดเล็กเลือกใช้Pneumatic conveying system เพราะจะช่วยให้การขนย้ายเป็นเรื่องที่สะดวก รวดเร็ว ปลอดภัยดังนี้

1.      ช่วยให้ความปลอดภัยกับผู้ปฏิบัติงานสูงเมื่อเทียบกับระบบขนถ่ายแบบอื่น เพราะไม่ต้องใช้แรงงานคนแบกถุงฯลฯ หรือได้รับอันตรายจากฝุ่นหรือสารพิษอื่น

2.      ช่วยทำให้สภาพที่ทำงานปลอดภัยยิ่งขึ้นเพราะวัสดุอยู่ในท่อมิดชิด ลดการฟุ้งกระจาย และลดเสียงดังขณะขนถ่าย

3.      ประหยัดราคาในการสั่งซื้อเนื่องจากไม่ต้องใช้ภาชนะบรรจุ เช่น ถุง กระสอบ ฯลฯ

4.      ประหยัดค่าแรงงานในการขนวัสดุเนื่องจากไม่ต้องใช้คนงานในการแบก หรือขน วัสดุ

5.      ลดการสูญเสียวัสดุจากการรั่ว หกหรือตกค้างในภาชนะบรรจุ

6.      ลดพื้นที่ในการจัดเก็บวัสดุ

7.      บำรุงรักษาและควบคุมได้ง่าย เพราะสามารถทำงานด้วยระบบควบคุมแบบอัตโนมัติ

8.      ปรับเปลี่ยนทิศทางการขนถ่ายวัสดุได้ง่ายโดยการเปลี่ยนทิศทางของท่อขนส่งที่สั่งการผ่านระบบอัตโนมัติ

9.      ใช้พื้นที่ในการติดตั้งน้อย

ดังนั้น หากเลือกใช้ระบบที่เหมาะสมให้ตรงความต้องการและออกแบบดูแลโดยผู้เชี่ยวชาญ โรงงานสามารถใช้ประโยชน์ได้อย่างคุ้มค่า กับระบบ Pneumatic conveying system อีกทั้งปลอดภัยกับสภาพแวดล้อมและผู้ปฏิบัติงาน ได้มากกว่าการใช้ระบบแบบดั้งเดิมอยู่ถึงเวลาต้องนำเอาเทคโนโลยีเข้ามาช่วยแล้ว